Antón

A fin de semana pasada comezou ben. Na tarde do venres viaxei a Cambados, a bonita vila arousana, que, afortunadamente, penso, xa ten pouco que ver con aquel Cambados “probe e fidalgo e soñador que, ó cantareiro son dos pinales i ó agarimo dos teus pazos lexendarios, dormes deitado ó sol, á veira do mar”, en palabras que Cabanillas puxo á fronte dos poemas de Vento mareiro, o seu segundo libro, publicado na Habana en 1915. Fun alí convocado para recibir o premio que co nome do poeta, Ramón Cabanillas, outorgan anualmente as librarías Ramón Cabanillas e Contos e mais o Concello, distinción que me fixo moita ilusión e que sempre agradecerei de corazón. Certo é que dediquei moitas horas da miña vida ao estudo e difusión da obra do poeta cambadés, unha das grandes voces, como é máis que sabido, da literatura galega, mais foi por deleite e non por querer obter nada a cambio. Gustei do acto e de saudar amizades de vello, aínda que tiña ese algo de intranquilidade que se adoita ter -a min, cando menos, pásame- cando se agarda o nacemento inmediato dalguén de nós, neste caso un neto. Finalmente. Antón non naceu mentres estaba en Cambados, o propio día en que nacera don Ramón, senón ás dúas da tarde do día seguinte, mentres estaba nunha reunión política en Santiago.

Nunca fun partidario de lles poñer aos fillos ou fillas os nomes dos pais, mais, avós, avoas ou nomes tradicionalmente familiares. Entendo que os e as neonatas se deben singularizar desde o propio nome. Por iso, cando os pais andaban barallando posibilidades, gustei de Antón. Ademais da singularización familiar -non haberá que preguntar, que Antón, porque non hai outro-, é un nome eufonico e potente, á parte de común ou doadamente adaptable a outros idiomas.

Cando os pais do rapaz andaban a voltas co asunto lembreime de que Kapuściński, en Ébano, -libro que comprei e lin hai tres ou catro anos en tradución portuguesa e que me entusiasmou- falaba dos nomes en África. Fun a el e relín os parágrafos nos que nos refere que en moitas sociedades africanas é -ou era?- costume poñerlle ás crianzas un nome relacionado con algún acontecemento que tivera lugar o día do nacimento. Practicamente o mesmo que fan -ou facían, que desoñezo se se mantén a tradición- os casteláns de lles poñer o nome dun dos santos do día, por raro que for. O xornalista polaco fala dun Edu, que coñeceu, así chamado porque nacera o día en que se inaugurara a primeira escola da aldea onde a familia residía. Curioso, non? Conta, tamén, como lles poñían nomes moi poéticos, tales como Mañá Fresca ou Sombra de Acacia, cando naceran de madrugada ou debaixo dunha árbore dese nome. Tamén coñeceu alguén chamado Independencia, porque vira a luz o día da proclamación da mesma no seu país. Esa inmensa variedade de nomes, di Kapuściński, reduciuse drasticamente co asentamento do cristianismo e do islamismo, cando empezaron a proliferar os James, Patrick, Ahmed ou Ibrahim.

Antón, como Antonio, son nomes latinos que deberon funcionar entre nós desde os tempos da colonización romana de Galicia e que logo, xa por vía cristiana, se toman de dous santos dese nome: o monxe ermitaño exipcio San Antón ou San Antonio Abad e o predicador franciscano San Antonio de Lisboa ou de Padua.

Dise que o Antonius latino se interpretaba como o que enfrontaba os adversarios, que era valente, digno de admiración, etc. Iso lle desexo a meu segundo neto, Antón.