Que é o que prima nun texto literario? A vontade de estilo sen dúbida. E Maryi Malca atesóuraa a canadas en “Todas las playas de mi vida”. Máis difícil, se acaso, será no caso de lle querermos adxudicar un xénero concreto ao libro que vimos de ler. E é que en termos aristotélicos, isto é, na división tripartita en épica, lírica e dramática, que hoxe mudariamos respectivamente por narrativa, poesía e teatro, non acha, xulgo eu, fácil acomodo, válese, se acaso, da prosa poética, chegando por veces a botar man do que se asemellaría ao versículo. 

A función poética, o alto grao de lirismo de que se dota, véno converter en xénero mixto, misceláneo. O elemento reflexivo, a confesión intimista, así como o valor terapéutico suca cada páxina, despréndese isto a cada paso asperxéndoo como sorte de breves sentenzas: «he aprendido a mirar a la cara la ansiedad, la angustia y el pánico, y darle un abrazo», «...perderme ha sido el camino para encontrarme», «...dentro de cada uno hay un abismo al que da miedo asomarse», «solo nosotros entendemos que querer nuestro camino es más importante que llegar a un destino», etc. 

Pero é de xustiza falarmos ou citarmos, cando menos, esoutros textos que forman esa envolvente e que non son o principal. A contracapa, pois despois da capa, é a que adoitamos ler como un anticipo condensado e sintético do que contén o libro, ponnos xa en antecedentes. Reflexións existenciais, problemas atinentes ás relacións humanas e, moi especialmente, a profunda introspección sobre o ser, aquí eu lírico, son a pedra angular. 

Mais non menos importante, e vállanos tamén como adianto, ha de ser que saibamos como a cadencia dese mar que, como un metrónomo, asoma nestas páxinas, é tamén a música que a autora nos di debe soar de fondo con cada lectura, sinalada explicitamente ao final de cada texto. 

As dedicatorias, sobre todo con esa búsola platónica, Khalepá tá kalá “o fermoso é difícil”, ao profesor Juan Blanco, proxectan a xenerosidade autorial para con quen considera o seu guía, o seu mestre. Con respecto ao prólogo, asinado por Suso Manchita, que dubida el se lle atribuír ao libro a etiqueta de diario íntimo ou de manifesto vital, debo dicir que é fermosísimo, pois recolle de xeito moi acaído esa sorte de “l'elan vital” de que Henri Bergson filosofou, ademais de brindar a miña adhesión ao seu manifesto de talasofilia, de que me sinto sinceramente partícipe. 

O libro, de maneira xenérica, vese trazado maiormente por prosas e algunha que outra poesía. Poesía como a que leva por título “Nacer”, espléndido texto, que eu catalogaría máis como un ‘renacer’, logo de se producir un desposuimento de todo, para caer e (re)comezar novamente. Neste texto existe rima, tamén noutros do libro. Pero, basicamente, o que si existe é unha música e/ou musicalidade que o impregna na súa totalidade. 

Como a un calidoscopio, asomamos a nosa ollada e mergullamos nun mar de Doniños, pero tamén nun mar de dunas e, nomeadamente, na do Medio (como un faro da virtude talvez?), aínda que tamén xorden voces, vocábulos suxestivos, simbólicos e/ou metafóricos que escorregan entre as liñas: playa, arenaria, mantra, libélula... O cosmos que Maryi Malca vai construíndo converte estes elementos en entidades dotadas dun sentido liberador, terapéutico, como unha sorte de bálsamo reparador. 

Como o amor de “En todas las cosas”, pois transforma algo ben anódino en pareidolia: «...cuando en el suelo de la calle la gravialla dibuja una forma que quizás me hace pensar en otro mundo.» Como a reduplicación intensificadora de: «sentarte en el Medio, del medio del medio de la nada, de esa playa tan gigante...». É delicioso saber canta enerxía pode xurdir dun lugar. No último dos textos, “El libro”, a autora cita a Joan Margarit, baseándose na idea de que amar é un lugar: «Amar es dónde». 

Isto mesmo vémolo en “La salvación”, o cuarto dos textos de “Todas las playas de mi vida”, pois esa enerxía deixouna enterrada a voz lírica coma quen esconde un valioso tesouro na area da praia, nesa que a esperaba, no Medio (Outeiro? Penencia? Outeiro-Penencia?), «del medio del medio de la nada»?, para saber que ese amor segue aí, que permanece nese sitio como custodio. 

Non obstante, Maryi Malca agrega á idea de Joan Margarit, a de que amar é un lugar, a súa de que tamén é un ‘cando’, «y que amar y vivir es un ahora». Viámolo xa no terceiro dos textos, “La mirada”: «No puedo ver el futuro, pero/ puedo ver el ahora, que es mucho más complicado e/ importante.» Así mesmo, existen dous textos cuxos títulos son “Ahora” e “Ahora (II)”, ilustrativos a este respecto. 

O texto “Libre” fala das ‘lib(r)élulas’, as cales nunca abandonan o eu lírico porque viven nela: «Las lib(r)élulas nunca me abandonan, porque están en mí». Maniféstase como o animal fetiche, a simbolización desa crase sinestésica, ou dese sincretismo talvez, ou desa maxia liberadora: «Veo un mundo mágico en cada rugido del mar y en cómo la espuma se vuelve arena», «Y te puedo contar cómo vuelo con ellas [as libélulas] y con el salitre, y solo si he conseguido que sientas o imagines esa tranquilidad de la que hablo ese camino habrá valido la pena», «Un día escuchas a las libélulas volar cerca de las olas, entre/ salitre y arena, con el viento que las empuja hacia donde/ ellas quieren,/ y escribes/ y vuelves a ti». Mais, así mesmo sucede co ‘mantra’, outro dos vocábulos que dotan de significado o eu lírico, «El mar, el mar, el mar... como un mantra», que o enrodela todo, o seu todo. 

«A vida é o que fazemos dela. As viagens são os viajantes. O que vemos não é o que vemos, senão o que somos», di o heterónimo de Fernando Pessoa, Bernardo Soeiro, en “Livro do desassossego”, cita que serve para ilustrar o texto “La carretera”. E estamos, novamente, en presenza doutro dos motivos chave da prosa poética/poesía de Maryi Malca, deixando patente o seu xeito de observar o camiño, a viaxe, cando nos di: «Dejé de caminar por llegar a un destino y empecé a (ad)mirar el paseo. Miraba tan hacia adelante que no veía el gran paisaje que me rodeaba. No veía los árboles, los acantilados, no veía el mar, que siempre me acompañó; solo me preocupaba en llegar a un sitio, al que, al fin y al cabo, no sabía si quería llegar». 

Maryi Malca é, en fin, facedora, creadora de atinados pensamentos, reflexións que encerran verdades íntimas e inapelabelmente humanas. Saúdo pois este valente libro, “Todas las playas de mi vida”, e como dixo o elevadísimo Fernando Pessoa, por voz agora do seu heterónimo Ricardo Reis, e citado no texto “El querer”: «Para ser grande, sê inteiro: nada/ Teu exagera ou exclui./ Sê todo em cada coisa. Põe quanto és/ No mínimo que fazes./ Assim em cada lago a lua toda/ Brilha, porque alta vive».