“Os recordos hai que mantelos a cotío, para que non fuxan de nós, para que non os leve o vento da invernía”
Con moito agarimo e sentimento a toda aquela xente miúda que nacimos cando, ou pouco despois da guerra civil e que vivimos aqueles tempos difíciles, que non gloriosos, nos que nenos e nenas estabamos separados nas aulas, pero xuntos na rúa e nos xogos, sempre coa teima de querermos ser maiores…
Era agosto, tempo de vacacións escolares. Na casa ía calor e eu ollando a rúa cos labios apegados ó vidro da xanela, facendo unha bafarada que case non me deixaba ver os rapaces da veciñanza que estaban a xogar.
Confeso, estaba castigado por matar co tirapedras unha galiña da señora Consuelo. Recordo, como se fose hoxe, unha pedresa do pescozo pelado. Apuntei, disparei, zas!, galiña arrolos valado abaixo.
Non sei se me arrepentín daquela; hoxe si; unha galiña naqueles tempos (con media ducia máis) eran parte importante da mantenza dunha familia humilde.
A señora Consuelo perdoóume, incluso tróuxome á casa unha cunca de caldo limpo quente, sustancioso, da asasinada galiña. A boa señora perdoou, mais meu pai dixo serio: “nanai de la China”, dous días sen saír.
Lóxico, xa non era o primeiro animal que deixaba algo máis que “grogui”co meu tirador infalible, superpoder, como eu dicía. Alí onde poñía o ollo, alí ía a pedra; e hoxe miren vostedes se non fose polas gafas non vía o que escribo.
Ollaba cara á rúa. Os nenos xogaban a saltar a burra e as nenas á mariola unhas, e outras “al coro de la patata. Uns e outras escachaban coa risa, namentres o Juancito pechado facendo cuantas e copias a mogollón.
O Pepiño, que o estaba pasando bomba facíame acenos para que saltara pola ventá. Érache boa; meu pai, non recordo que nunca un losqueón me dera; non facía falta, cunha ollada abandaba, e castigaba onde máis me doía, sen saír a xogar.
Naqueles tempos, como xa dixen dificultosos, pasábamolo ben con pouco. Inventabamos xogos, construiamos os nosos propios xoguetes, trepabamos ás árbores, corriamos tras das libeliñas, e os nenos, algunha que outra vez, guiados por algún grandullón, levábannos, xa pola xunta da noite para ver alumar os lucecús ,que tamén chamabamos “vellas facendo as papas”, anque iso, a maioría das veces era unha disculpa que poñiamos na casa, pois, ó que iamos era vixiar as parellas de noivos tralas silveiras. Que inocente maldade, xa daquela á nosa idade.
O que si, con pouco, sen radio, sen televisión, coa barriga non sempre chea eramos felices. Tamén é certo que non coñeciamos outra cousa. O que xa daquela tiñan os nenos das cidades, e non digamos o que hoxe. Só queriamos ser maiores, tanto os nenos coma as nenas, e canto antes mellor. Adolescencia, prepubertade, pubertade, adultos!!
Non quero dicir que aqueles tempos eran mellores. Estaría tolo; anque os de hoxe son como son, dependendo para quen. Dubido se os nenos e as nenas de hoxe son máis felices que os daquela, tendo como teñen tanta tecnoloxía ó seu alcance.
Tendo xa preto dos 14 anos, eu que non acougaba fixera unha trasnada gorda que non me atrevo confesar nin co papa Francisco. Castigo cruel de meu pai. “Non vas ó cine o domingo”. Aplastóume tocándome as fibras máis sensibles do corazón. A min, que era tolo polo cinematógrafo, aquel grande e marabilloso milagro invento do gran Louise Lumière, quen por primera vez en público presentou proxectando varios curtos o 28 de decembro do 1895, no Gran Casino de París. Aquel domingo precisamente que proxectaban unha de Los 3 mosqueteros, no Cine Adriano. Precisamente aquel día, a min, que tanto me gustaban as de aventuras.
Durante as décadas dos corenta e cincuenta do pasado século, a radio, o cine, os teatrillos e circos (que tal aves migratorias aparecían polos pobos), os bailes e o fútbol, algunha que outra cencerrada que se lles facían ós viuvos que volvían casar, as romerías e festas de verán, os casinos (quen podía) e algunha que outra entidade cultural eran os divertimentos públicos que tiñamos. E sinceramente, non precisabamos de máis.
O Cine Adriano, como outros noutras vilas, foron emblema e símbolo catalizador daquela sociedade que comezaba a rexurdir das graves secuelas da guerra civil; tiñan o “seu aquel” pedagóxico e fixo felices a moita xente tan necesitada de felicidade.
Noraboa ó colectivo Fotoforum Lumen, que coa colaboración do concello de Fene e doutras entidades intentan revivir tan interesante e simbólico edificio. Que non sexa unha historia morta, para dar a coñecer á xente nova como foron os comezos do cinematógrafo e quen foi Antonio Fernández Fdez, aquel emprendedor, que entre outras grandes empresas e obras creou o Cine Adriano.