Conversa con Antón Seoane (e II)

Vicente Araguas: Hai dous meses deixabamos a Antón na escaleira do C.M. San Agustín, de Santiago, curso 66-67, cando –con Bob Dylan– os tempos estaban, en verdade, a mudar. Antón, daquela, estudaba 1º de Medicina  e ao rematar o curso, apañara o fardel para ir a Bretaña. Destino para el de obrigado cumprimento musical anos despois, mais de momento apenas se volverá co Sargeant Pepper´s Lonely Hearts Club Band na equipaxe.
Antón Seoane: De volta desa viaxe, na túa casa, pertiño do Jofre, encetada unha amizade que eu herdara do teu irmán, Antonio, escribiramos –lembrarás– unha chea de cancións, quince, non mala colleita, letras túas, músicas miñas.
¿Cómo esquecelo? Dúas delas, “¿Sabes tú, pequeña mía?” e “Kerstin” están no disco, rareza de coleccionistas, que Antón Seoane gravaría en Londres o verán seguinte.

As cancións, a música, axudaba a dar cores máis alegres ao ambiente grisáceo. Dunha banda estaban, seguían estando The Beatles, un acorde para toda unha xeración, o inicial de “A hard´s day night”. Ao tempo a melodía, “I saw her standing here”. Un xiro harmónico, “We can work it out”, e máis e máis. Porque The Beatles, quitada algunha cousa como “Eight days a week”, nunca me enganaron. Da outra banda a canción de autor, a folclórica, a que me viña da man de Anselmo/Chema, meu irmán: Gabriel Salinas, Paco Ibáñez, Los Chalchaleros…
Dou fe de que na casa dos Seoane había unha riqueza musical abondo exótica naquel Ferrol. Eu escoitei alí un disco de Juan Capra, “Resfaloza del Vietnam”, que memoricei e cheguei cantar no metro de Londres facendo de “busker”.

A Londres fun, precisamente, no verán do 68. Con Goyo, portorriqueño, fuxido da guerra do Vietnam, e Sampedro “Pietro”, bo guitarrista. Fóramos ao Festival de Woburn; Hendrix, Donovan, John Mayall e, de volta en Londres, cheo de pintadas e actos de protesta contra a invasión de Checoeslovaquia, gravamos un disco, da man dun técnico da BBC. Unha noite marcháramos a The Round House escoitar a Traffic, con Steve Winwood como cabeza visible . Fora un verán moi raro, no que vivín un serio estado de confusión. Ao volver a Ferrol o primeiro que fixen foi ir  a Jofil, mercar “Like a rolling stone”.
Poño de novo a copia do disco “rareza”. Goyo –Gregory– canta boleros e “Yesterday”. Antón, daquela António, só, os temas que coasinábamos e “Todo igual”. Con Sampedro, “José”, “No sabés cómo sufrí” e “Distinta”.

Avanzando na carreira, escoitando rock fun evolucionando cara ao folk, dun xeito que poderíamos chamar folk-rock. Seguía con The Beatles ou Jethro Tull ou Beach Boys mais misturándoos con Pentangle, Stivell ou Faustino Santalices. Isto escoitaba ao marchar a Bilbao, primavera de 1973, primeiro traballo como médico. E axiña a Conxo, na mesma convocatoria de moitos compañeiros veteranos. Xente de esquerdas cunha nidia vocación comunitaria. Aquilo comezou cun acto sublime, a destrucción física, real, do aparato de electrochoques. Tratábase de desestigmatizar aos pacientes do “selo” do manicomio, aos vellos traballadores da súa inercia emprobecedora. Aos poderes fácticos, como é natural, a cousa non lles fixo graza. Acusáronnos de permitir promiscuidade sexual, de ceibar loucos perigosos, de fomentar aquelarres revolucionarios, pechando o experimento e abrindo o cárcere para algúns de nós. En agosto do 75 dazanove persoas, auxiliares, traballadores sociais, enfermeiros e siquiatras quedamos sen traballo e o futuro laboral sumamente comprometido.
Falárase moito de todo aquilo. Do que acontecía en Conxo, “manicomio” paradigmático de Galicia, da humanización do proceso siquiátrico, do que veu despois, peches no colexio médico, as folgas de fame; todo isto na agonía –real– do franquismo, cadáver ambulante do que termaban inercias e medos.

Botado de Conxo fun parar como médico rural a Trasmiras, e logo a Mondariz, só, pero acompañado de Malicorne, La Bamboche ou Planxty. No interín eu xa descubrira a zanfona, nos días de Bilbao, e pouco despois, en Santiago, a gaita da man de Agustín Maroñas. Logo xa vén todo en fervenza: Rodrigo Romaní, Emilio Cao, Quintas Canella, Pilocha, Xico de Cariño, o Movemento Popular da Canción Galega. Eu xa andaba con Rodrigo e no outono do 77 fóramos a Padrón, falar cos rapaces de Faísca do Xiabre, de Catoira, quen viñan de gañar un concurso de cuartetos na Praza da Quintana. Eran Ferreirós, Nando Casal, Moncho García e Serafín V. Lorenzo “Piri”. Cos tres primeiros, “Piri” xa non quería seguir, máis o flautista Xosé A. Méndez, incorporado en 1977, e a violinista Laura Quintillán, verán do 78, e nós os dous formamos Milladoiro. E todo canto veu despois. Desde hai dous anos, por mor dunha xordeira que os deuses enviaron a un dos meus oídos, deixei de estar nos escenarios con eles. Mais sigo a botalos de menos día a día.
Milladoiro, grandes, grandes. Un deses motivos de orgullo para os galegos, de dentro e de fóra. ¿Cómo explicar o que sentín, hai ben de anos, escoitándoos no Parque Colón, de Majadahonda, cun público numerosísimo tan entregado cal a calor do verán madrileño que aquela noite pairaba riba nosa? Pois.

Siquiatra xubilado recén preciso seguir escoitando historias, pois a miña satisfacción como terapeuta veu incardinada polo feito de “oír”. Nestes últimos anos adiqueime ao libro-disco editado por Galaxia, De Voces Ceibes a Milladoiro. Traballo duro, na música e na escrita. Agora preparo un disco despedida, a miña audición non dá para máis, con cancións da miña colleita e revisións específicas: de Carosone a Andrés Do Barro. Conto con axuda de amigos coma ti nos textos e a voz de Laura Amado, a mellor de Galicia/España. ¿Ferrol hoxe? Prodúceme o mesmo elixir agredoce que cando penso na miña irmá Ana. Fermosa, traballadora, simpática, con moita vida por vida. Consciente de que estaba morrendo dun cancro, a súa derradeira resposta cando se lle preguntou como estaba foi: “boh!”. Ferrol era moito, aquel Ferrol punxente dos meus anos mozos, roldando os cen mil habitantes; traballador, fermoso, con tanta vida por diante. Mais chegou aquela reconversión industrial inxusta e bestial. A base de tanto pau e metástase, a piques de morrer, Ferrol, estoico, non máis acerta dicir “boh!”. Algo así.