O que nos libros de Historia quedou gravado como unha das revoltas contra o poder feudal máis importantes da Galicia medieval transmutou cinco séculos despois, en concreto en 1980, nunha das celebracións con maior enraizamento e éxito de público da comarca de Ferrolterra.
A asociación cultural Irmandiños de Moeche leva xa catro décadas organizando un festival no que a reivindicación histórica e patrimonial e o lecer conflúen novamente para, durante os tres días desta fin de semana, ofrecer á veciñanza do municipio e tamén a todas e todos os visitantes que cada ano acoden á cita un programa lúdico variado que ten a cerna nas distintas manifestacións artísticas e musicais da cultura galega. De feito, o Irmandiño é, canda o de Pardiñas, o festival máis veterano de cantos apostan pola música folk e de raíz.
Desde a entidade organizadora, a súa tesoureira, Isa Lois, explica que desde a primeira edición, os obxectivos deste evento non mudaron no substancial: “Seguir loitando e reivindicando os nosos dereitos como pobo”, apunta, “que ten unha historia de seu que ha de ser coñecida por todas e todos”.
Coa colaboración do Concello de Moeche, da Deputación da Coruña e mais de Gadis, entre outras empresas, o Festival Irmandiño ten a particularidade de ter nacido no seo do asociacionismo e, tal e como lembra algún daqueles primeiros impulsores do evento a comezos dos anos 80, “as iniciativas que xorden desde a base son as que máis probabilidades teñen de sobrevivir e medrar”.
Alén do cartel da edición, a asociación cultural Irmandiños de Moeche destaca as novidades referidas ás actividades infantís. “Antes do seu asalto, o sábado ás cinco do serán, faremos un pregón para que as crianzas vaian collendo consciencia de por que se asalta o castelo”, sinala. Ademais, para esta actividade poranse á venda escudos para que a recreación sexa aínda máis vistosa.
1 Para o arranque, a Requinta da Laxeira
No campo do festival do lugar de Nelle, parroquia de San Xurxo, terá lugar ás 22.00 horas de mañá venres a primeira das actuacións previstas no programa deste ano. Será a conta da Requinta da Laxeira ao pé do torreiro. Deseguido haberá tamén repichoca popular.
2 O sábado, actividades e música até a madrugada
O sábado, ás 11.00 horas, abrirase o castelo, cuxo acceso será de balde, e no seu interior poderá visitarse unha exposición montada para a ocasión sobre a historia do festival.
A partir das 13.30 horas comezará a sesión vermú no campo do festival amenizada por un pinchadiscos. Xa pola tarde, ás cinco, terá lugar o asalto infantil ao castelo. A organización recomenda que a rapazada que queira participar se presente non máis tarde das 16.30 horas para pechar os preparativos.
Unha hora máis tarde desenvolverase unha competición de xogos tradicionais e logo chegará a música de Carecos –20.30 horas–, Saraibas –21.30 horas– e Sés, ás once. A tesoureira da asociación cultural Irmandiños, Isa Lois, subliña o “esforzo” do grupo Saraibas, un dos que actuaron xa naquela primeira edición de 1980 e que “leva un ano ensaiando para a ocasión”.
A xornada prosegue con outros dous pratos fortes: ás 00.30 horas o pregón do poeta local Alfonso Venancio e, seguidamente, o asalto ao castelo, unha das imaxes de referencia do festival.
A noite irmandiña prolongarase até a madrugada coas actuacións de Huntza e o Tecor Societario.
3 Máis música e xantar popular na despedida
O domingo, último día do programa, a actividade trasládase á contorna do castelo medieval. Será alí onde, desde ás 13.30 horas, se desenvolva a sesión vermú, amenizada polos Feroces da Galgueira.
Ao seu remate, contra as 15.00 horas, comezará o xantar campestre, cun menú a base de cachelos, liscos, crioulos, xamón cocido e pan a un prezo único de catro euros. Xa de despedida, haberá unha nova actuación dos Carecos –ás 16.30 horas– e, para finalizar, un concerto do grupo De Ninghures.