O Grial é a copa que usou Xesús na última cea. Segundo unha lenda medieval, xa resucitado, apareceuse a Xosé de Arimatea encargándolle a custodia e o traslado do cáliz a illa de Britania. Engade a lenda que o de Arimatea conservaba o sangue e a auga que abrollou da ferida aberta pola lanza de Lonxinos. Fora tamén Xosé quen acollera o corpo do crucificado nun sartego da súa propiedade. Aproveitando o comercio de estano que mantiña con Britania, levou o Grial e a lanza e depositounos nunha capela en Glastonbury. Á súa morte constituíuse unha orde encargada de custodiar as reliquias, preservadas nun castelo ignoto, a salvo de intereses e rapinas. 

A busca do Graal informa a maioría das historias artúricas, confluíndo os vellos mitos celtas do “caldeiro divino” co Graal do cristianismo. Para René Guénon, a perda do Graal significa a perda da transcendencia, da eternidade e da salvación; a condena do ser humano á caducidade temporal, vítima da propia culpa. Alquimistas, esoteristas e demais iniciados en ciencias ocultas engadiron toda sorte de teorías e conxecturas. Peter Redgrove e Penelope Shuttle concíbeno como símbolo da matriz feminina e do ciclo menstrual.

A Igrexa Católica desentendeuse do mito e cinguiuse á reliquia que, como acostuma a suceder, situouse en diversos mosteiros e santuarios. O cáliz de Santa María do Cebreiro (Lugo), no Camiño de Santiago, vencellado desde mediados do IX a un hospital que atendía os peregrinos, asociouse co Graal e figura no escudo de Galicia. 

Alegan outros que non cabe tal identificación, por tratarse dunha peza do século XII, e que a lenda xorde dunha confusión lingüística, ao estar a hospedaría dedicada a San Xeraldo, dito “Guiral” en occitano.

Felipe Senén

No ronsel do Parsifal de Wagner, Vicente Risco elaborou a “Doutrina e ritual da moi nobre orde Galega do Sancto Graal”, fixando como obxectivo a “xuntanza dos bos e xenerosos para restauraren o Ideal e a Tradición da Santa Terra Galega, Ceibe e Soberana”. Un crisol de celtismo mitolóxico, con intención cristiá europeísta e redentora, na que a “Santa Terra Galega é a escolleita entre toda-las do mundo para garda-lo Cáliz Sagrado e coa súa virtude crea-la civilización futura”. A referencia exemplar de Irlanda (e W. Yeats), presente desde o romanticismo, mesturando o panteísmo céltico co orientalismo modernista e fixando un compendio de saberes esotéricos en liña co espiritismo e coa teosofía, na procura do “Cáliz da concordia”. 

Felipe Senén, experto en tantos saberes, comenta que das xuntanzas no Volter, en Ourense, e dos debates no balneario de Mondariz, propiciados polos anfitrións Enrique e Ramón Peinador, abrollarían obras como “A noite estrelecida”, de Ramón Cabanillas, as propostas arquitectónicas de Antonio Palacios (autor da igrexa da Veracruz no Carballiño, do pazo do concello de Porriño e de media ducia de emblemáticos edificios na capital de España, entre os que destaca o Palacio de Comunicacións da Praza de Cibeles), entidades como a Irmandade Nazonalista Galega, o Seminario de Estudos Galegos e outras iniciativas igualmente valiosas. Como ben di, “Quizáis cumpriría religarse co máis fondo e escuro para atopar a luz do espírito”.