O comezo da semana tróuxonos a mala nova da morte de Sabino Torres.Morreu nas portas dos noventa e dous. Sabino Torres, aínda que non fose por outra cousa máis que a de botar a andar na Pontevedra daqueles anos escuros, dos que falou Franco Grande, naquel ventre do silencio, que dixo Méndez Ferrín, os volumes poéticos da colección “Benito Soto”, xa tería asegurado un lugar de relevancia na historia da literatura galega. Mercé á atractiva reedición facsimilar, que no ano 1990 fixo a Deputación de Pontevedra, os lectores de literatura galega tivemos a oportunidade de podermos gozar con comodidade de libros tan significativos no panorama da poesía de posguerra como Dona do corpo delgado, Anxo da terra ou Triscos, de poetas xa recoñecidos como eran Cunqueiro, Carvalho Calero e Luís Pimentel. Mais, tamén dunha voz nova como a do Manuel María de Muiñeiro de brétemas ou dun poeta andaluz, un poeta alófono, como Juan Pérez-Creus e os seus versos galegos reunidos baixo o suxestivo título de  As canciós d’ise amor que se diz olvido.
Sen esquecermos os dous primeiros títulos, dous libros de versos en español dos promotores da colección: Madrigal, de Emilio Negreira, e Como el río, de Sabino.
No libriño que acompaña os reeditados, o propio Sabino recorda que eses volumes poéticos foran “unha apaixonada andanza xuvenil que supuxo a primeira realidade editorial na nosa terra, despois da guerra civil”. Fainos sabedores de que a idea fora de Emilio Álvarez Negreira, que llela transmitira a Cuña Novás e a el no outono de 1948, no curso dunha das interminables conversas de madrugada que celebraban na imprenta que os Torres tiñan na pontevedresa rúa de Filiberto. Desde hai uns anos, unha placa lembra este evento.
Como as dúas primeiras entregas saíran “ó marxe da legalidade”, conta Sabino que recorrera a Celso Emilio Ferreiro, quen, ó ver os libros publicados, se entusiasmou coa empresa e decidiu incorporarse a ela. Sabino Torres, como mecenas que era, decidiu, ademais, nomealo director.
Mais Sabino non ficou aí. Pola parte que máis me toca, quixera lembrar dúas, para min, relevantes, achegas de tempos máis próximos a nós. A primeira, a da posta en marcha, en 1992, da colección poética Hipocampo Amigo, novamente con Emilio Álvarez Negreira. Nela, ademais doutras cousas de interese, publicou os Versos republicanos de Alonso Montero, obra á que por diferentes motivos me sentín moi vinculado desde a súa aparición. A segunda, esa magnífica entrega memorialista que son as Crónicas dun tempo escondido: Pontevedra 1930-1960. Aínda que os avances científicos xa non permiten considerar unha utopía ou unha estupidez falar da inmortalidade dos humanos, tal feito parece que non vai ser cousa de pasado mañá, os noventa anos superan as expectativas de vida.
Falando, Isabel e mais eu, da morte de Sabino e de episodios vividos na súa compaña, lembrábame un feito que a emocionara fondamente pola forza, vitalidade e paixón que transmitía aos seus case noventa anos. Contaba como vivía ilusionado con ese seu último amor como se fose o primeiro; cultivábao escribíndolle cartas tódolos días. Falaba disto en novembro de 2012, nun xantar de amigos ó redor da figura de Xesús Alonso Montero, o día en que o Concello de Ribadavia o fixera Fillo Adoptivo, xa que non Predilecto por ter nacido en Vigo. Sempre dixen que as homenaxes hai que facelas en vida.
Agora que morreu, a corporación pontevedresa vai facer Fillo Predilecto a Sabino, obvio, porque era pontevedrés de nación. Nunca é tarde, pero... En calquera caso, ós que o queriamos sempre nos quedará a súa obra e a súa bonhomía, a súa elegancia interior e tamén a exterior.