Á TERCEIRA VAI A VENCIDA

Antonte, venres, lendo a columna semanal “Beatus qui legit” do camarada, colega e amigo Xesús Alonso Montero, tiven noticia da morte do escritor (e tantas outras cousas) Armando Lópes Salinas, acontecida o 25 de marzo. Lector empedernido de xornais que son, quedei sorprendido de que se me colase esta nova, mais así sucedeu. Só estiven unha vez na miña vida con López Salinas. Foi pouco antes das últimas eleccións xerais –as que para desgraza de tanta xente gañou o PP de Mariano Rajoy– na sede de Comisiones Obreras de Madrid, no auditorio Marcelino Camacho, onde se celebrou un encontro de candidatos de todo o estado. Non sei se “Armando, camarada!” –como titula o profesor Alonso a súa columna– era candidato nalgunha lista ou non, mais o certo é que andaba por alí e con el botei unha breve parrafada. Non coñecía a persoa, mais si o personaxe, nomeadamente polo seu labor como escritor. Porque Armando López Salinas tivo presenza nas abundantes lecturas de narrativa de posguerra nas que andei metido nos primeiros anos setenta, ó pouco de acadar a licenciatura en filoloxía románica (español). Obras de Grosso, Ferres, os Goytisolo, López Pacheco, García Hortelano, Marsé... e López Salinas, andaban por riba das miñas mesas e estanterías. La mina, en edición da colección Áncora y Delfín –fora finalista do premio Nadal de 1959, que gañara Ana María Matute con Primera memoria– era o único que conseguira do narrador madrileño. A obra, que se enmarcaba dentro da chamada novela social ou sociorrealista, orientación moi deostada por unha parte da crítica española do momento, de despois e ata de hoxe. Aludindo a un suposto mal estilo, agachábase un prexuízo contra este tipo de literatura de marcado acento político. Obviamente, a súa publicación, en 1960, tivo que aparecer mutilada polas imposicións da censura. E así, tamén censuradas, apareceron as edicións de 1968, 1977, 1980 e 1984, ata que en 2013 viu a luz a  primeira edición sen recortes ideolóxicos. Nesta liña de literatura social hai que enmarcar tamén a súa segunda novela, Año tras año, e as narracións breves de Crónica de un viaje y otros relatos (1964) e de Estampas madrileñas (1965). Ó primeiro deles a censura púxolle pega a algún dos relatos, entre eles o titulado “Aquel Abril”, que fora gañador do premio Acento para contos. O segundo tivo que ver a luz en Suecia. O mesmo lle aconteceu a Año tras año, novela que gañara o Premio Ruedo Ibérico de Novela de 1962 convocado polas Éditions Ruedo Ibérico, fundadas en París o ano anterior. O concurso resolveuse en febreiro, con ocasión da anual homenaxe a Antonio Machado en Colliure. Presentado o orixinal á preceptiva censura para a súa publicación en España, esta denegouna por diferentes causas, a principal a de ser unha novela FILOCOMUNISTA, textualmente así, con maiúsculas. Era, tamén textual, TERMINANTEMENTE IMPUBLICABLE. Xa que logo, tivo que aparecer en Francia, ese mesmo ano de 1962, co que iso supuña para a súa difusión, que tiña que ser clandestina. Logo publicaríase en 1973 en Moscova, en ruso, e, curiosamente, en 2000 editaríase por primeira vez en España.  Alén de narrador, López Salinas foi un moi destacado militante comunista (membro do Comité Central e do Secretariado do PCE), tanto na clandestinidade como na legalidade, ata os seus últimos días. Non podemos esquecer que foi o corresponsal en Madrid da Pirenaica (como era coñecida Radio España Independiente) ou subdirector do diario Mundo Obrero. Foi tamén peza fundamental na coordinación entre dous mundos aparentemente opostos como son os do traballo e da cultura. Velaí o seu La alianza de las fuerzas del trabajo y de la cultura (1977). Armando López Salinas, o incansable loitador e o escritor que conscientemente se quixo silenciar co esquecemento, deixounos nas vésperas do octoxésimo terceiro aniversario da proclamación da II República Española, cando, máis que nunca, se alborexa a chegada da III. Ata sempre camarada.