As imaxes que vin nestes días pasados, onde diferentes persoas se lamentaban e, mesmo, choraban pola suspensión das procesións, trouxéronme á cabeza moitos recordos da miña vida nestas datas. Eses lamentos e choros inconsolables non eran de xentes destes lares senón que viñan do sul, onde todos estes espectáculos de paixón están máis comercializados, o que me lembra aquilo de que “el que no afana es un gil”, que dicía Santos Discépolo no seu excelso “Cambalache”. E falando de giles, moi recomendable o filme La odisea de los giles (2019), se é que non o viron xa.
Hai pouco estivo nos medios de comunicación a polémica de se a nosa Semana Santa ferrolá era, ou non, mellor que a de Sevilla. Eu creo que non hai comparación, que son cousas diferentes, se ben, polo que leo ou vexo nos noticieiros, dáme a impresión de que ano a ano, principalmente nos aspectos máis negativos, cada vez se parecen máis.
De neno e adolescente teño vivido de xeito bastante activo as procesións da nosa Semana Santa. Teño saído de capuchón da confraría da Virxe da Paz ou portado tronos, paréceme que durante sete anos. Algunha que outra vez choveu e suspendéronse as procesións -dicir que eran bastantes menos que as actuais- o que motivaba, desde logo sen chegar aos extremos dos/das andaluzas de que falaba arriba, o noso enfado porque, nese tempo, pouco ou nada era o que a cativallada tiña para facer á marxe dos desfiles procesionais. Nos anos sesenta, practicamente, toda a vida xiraba ao redor das celebracións católicas. Se non había procesións non había saídas, porque, en chovendo, non había lugares onde pasar o tempo. Os paseos rúa Real arriba, rúa Real abaixo, a principal actividade naqueles anos, interrumpíanse por mor da auga e as vacacións escolares facíanse máis tediosas. Cando te decatabas xa estabas metido noutro trimestre de aulas, agardando polo verán. Por mor da Paixón pechaba case todo. Nos últimos anos en que, como dixen, tomei parte nos desfiles procesionais, ao acabar a procesión da noite apetecía ir tomar unha cervexa, mais era literalmente imposible atopar un lugar onde facelo. Recordo que había un lugar -creo que Los Cajones, na rúa dos Motos-, que estaba aparentemente pechado, aínda que se petabas che abrían. Mais era sitio pequeno e case nunca había sitio. A única solución era o bairro de Esteiro, que aínda non fora botado abaixo. Eu coñecía algo a zona porque, un par de veces á semana, a atravesabamos, vestidos de futbolistas -sen chandal, por suposto, que daquela era un luxo-, para ir adestrar aos campos de Batallóns. Ao remate da actividade, xa lavados e vestidos de rúa, moi de cando en cando, nos achegabamos a meterlle un quinto nalgún dos bares de prostitutas. Eran outros tempos. Os días da Semana Santa eses bares estaban pechados, mais non os pisos, onde tamén servían bebidas. Era a única forma de tomar algo. Non sei se daquela obrabamos por fe ou por diversión. Hoxe creo que máis polo segundo, por ser unha actividade turística, unha fonte de ingresos máis. Do máis elocuente paréceme a viñeta de El Roto, deste pasado venres, mostra un Cristo, con cruz ao lombo, acima dun trono procesional, rodeado de multitude de xente e leva o seguinte texto: “¡No hay fe para tanta cofradía, será otra cosa!”.