Hai estraños momentos na vida onde todos os desexos do mundo se poden concentrar nun só. Que todo se pare, que se conxele, permanecer eternamente nese instante. Non moverse. Exactamente ese é o material de traballo da arte. 

O tempo é o maior condicionante das nosas vidas. Acende e apaga paixóns, sen a necesidade de que ocorran grandes traxedias. Derruba os nosos egos, arruína a nosa beleza, acaba cos nosos soños e o seu fin, o fin das nosas vidas, énchenos de temor e buscamos a esperanza de algo máis estable, algo que non se escorra entre os dedos.

O tempo constrúe, e destrúe, todas as culturas que habitou o ser humano. A relixión é filla do efémero e da bastante ridícula pretensión que temos de alcanzar unha certa transcendencia, de permanecer dalgunha maneira.

Cando morre algunha figura destacada da cultura sempre se escoita a mesma frase: “Quédanos a súa obra, permanece en ela”. Que hai de certo nisto? Que resiste de Van Gogh nese campo de trigo con corvos, pintado apenas unhas horas antes de, supostamente, pegarse un tiro no estómago? Ben, eu diría que algo, pero non demasiado. Bastante menos do que pervive do noso primeiro amor cando por casualidade atopamos unha foto da época. 

Como este foi un sentimento íntimo, aínda podemos ter un golpe de nostalxia. Con Vincent non é tan fácil; co holandés mostramos o respecto xerado, moitas veces de maneira artificial, por unha vida atormentada. A admiración dun talento desbordante, pero é difícil que nos conmova de maneira profunda. A éxtase e a traxedia pertence a cada ser humano e aínda que nos recoñezamos no seu traballo e os seus sentimentos universais, non podemos reconstruír tanta paixón, quédanos un pálido reflexo. 

Entendo que isto poida resultar incoherente con outros textos que publiquei nesta sección, pero que queren, fago arte. A miña obriga é cuestionar unha e outra vez todo o que fabrico, todo o que penso, todo o que sinto... Non poden esperar atoparme cada quince días no mesmo punto.

É xustamente aquí onde hai pouco máis dun século nace o creador contemporáneo. Aquel que renuncia á eternidade, o que asume o fracaso, o que non espera apuntalar o sorriso da Mona Lisa para que un exército de turistas asomen os seus móbiles durante dez segundos para deixar constancia do seu paso polo Louvre. O “obxecto” perfecto xa non é o fin do seu traballo, é o residuo que vai quedando dunha maneira creativa de afrontar a vida, aquí e agora. É o froito da dúbida.

Esta é unha posición habitualmente recibida con críticas polo público en xeral. Adóitase percibir como unha demostración de falta de calidade plástica, un síntoma de preguiza ou un exemplo máis do que consideran unha sociedade mediocre. Outra vez o tempo, calquera tempo pasado foi mellor. O único que é certo é que o recordo da felicidade, aínda que resulta doloroso, é máis intenso que a mesma felicidade no momento de vivila. Xa o cantaba Jorge Manrique cando morreu o seu pai.

Saben canta paixón é necesaria para continuar cada día cando asumes estas premisas? A arte é terrible, pero fóra fai frío.

Un museo é un templo da memoria e, como cada vez vivimos máis e as enfermidades dexenerativas da mente son máis habituais ou coñecidas, é bo seguir ese consello médico de que á memoria hai que mantela adestrada. 

Na nosa cidade o bucle melancólico é perigoso, convértese con facilidade nun círculo vicioso. Tan redondo como esa rotonda, con cabalo no medio, que en tantos corazóns persiste como a praza máis bonita do mundo.

É un tema, o dos museos, de moda en Ferrol, e a min paréceme ben. Todo o mundo debe coidar as súas paixóns e respectar as alleas. Eu só pido intelixencia para integrar os elementos xa existentes. Aínda que non teñamos un espazo dedicado especificamente á nosa historia, non son poucos os centros expositivos, xa presentes, de temas tan fundamentais na contorna como a construción naval, a natureza ou mesmo a Semana Santa. Non dependen directamente do Concello, pero en todos eles participa dalgunha maneira a administración local. Fálase, a maiores, de diversas sedes, e cun mínimo da profesionalidade necesaria, isto implica unha parte moi substancial do orzamento da concellería de Cultura.

Aínda que non estou especialmente atento, as intencións dos impulsores parecen acertadas. Fálase de implicación da cidadanía, pedagoxía, novas tecnoloxías, renovación constante etc. Todo iso imprescindible, xa que, quero lembrar, hai algúns anos xa existiu algo parecido, aínda que precario. Os datos de visitantes, pasado un tempo, eran moi tristes. 

A sociedade é algo vital, orgánico, parecido ás persoas que a conforman. Se queremos atopar o equilibrio é bo conservar a memoria do bo e o malo, importante reservar espazo para a memoria histórica e a loita sindical, non esquecerse de vivir o presente e, sobre todo, mirar a un futuro que sempre é o motor do noso esforzo diario.

Para moitos críticos, Picasso é o último dos grandes artistas clásicos. Aínda que foi director “accidental” da maior pinacoteca do mundo, El Prado, gustaba de comparar aos museos con cemiterios. Con todo, desde neno foi un asiduo visitante dos mesmos, e cando xa era un home maduro, recoñecido de maneira universal, realizou numerosas versións de obras de Velázquez, Delacroix ou Manet. O malagueño sabía que a maior honra que se pode facer á tradición é facela evolucionar constantemente.