Crear unha obra de arte e, ao mesmo tempo, recuperar a memoria das nosas antepasadas. Con esta premisa chegou a Pontedeume  hai unhs días “Mosaico da Memoria”, un obradoiro creativo no que, por medio de fotografías antigas e a través da técnica do collage, as súas participantes enxalzan a vida das mulleres referentes: avoas, nais, tías, amigas...

 “No 2020 puxemos en marcha un laboratorio de creación para mulleres, onde traballamos moito o tema dos coidados. Isto levounos a facer este obradoiro, onde creamos unha obra de arte. Neste contexto coñecimos a Mónica Mayer, unha artista mexicana que nos anos 70 fixo moitas obras feministas que recollen testemuñas sobre moitos aspectos. Ela, nunha entrevista, dixo a frase ‘El arte tiene que ser lo que nosotras necesitamos que sea’. E esa frase é moi poderosa”, explica a impulsora de Laboratorio Polo Creativo, Dores Polo, que remarca que na actualidade o mundo artístico non é asequible para todas. 
“É necesario reivindicar a historia das mulleres referentes para a nosa vida, e así é como comezamos a facer esta actividade”.

A iniciativa pasou xa por outras cidades como a da Coruña e volverá de novo á vila eumesa. “A raíz deste encontro que fixemos un sábado pola mañá, xa me convidaron para volver a Pontedeume, onde hai un grupo de mulleres máis maiores interesadas en participar. A miña idea e a das persoas que colaboran neste laboratorio é recoller o maior número de testemuñas posible”, apunta Polo.

Mostra

Neste “Mosaico da Memoria” lévanse recollidas xa cerca de 50 pezas. “Hai varios obradoiros previstos e temos apalabrada coa Casa Museo María Pita, de cara ao verán, unha mostra. O lugar é ideal porque alí se expoñen traballos de mulleres artistas e vinculados coa muller”, apunta a impulsora desta proposta artística.
A súa intención é que esta exposición chegue a se converter en itinerante nun futuro. 

“Sería moi bonito que puidera viaxar por moitos lugares. Cada unha das pezas son pequenos mundos e, cando ves unha suma deles xuntos, non podes deixar de mirar. É fermosísimo ver como cada persoa aborda esa temática dunha forma diferente, cunhas cores distintas... É unha peza que ten moita forza”.

Invisibilización

Polo fai fincapé na importancia de continuar recollendo estas testemuñas.  “É algo moi íntimo. Hai unha combinación de cousas: por un lado, a historia íntima e doméstica; por outro, a invisibilización: como non aparecemos en ningún lado, non hai rúas, non se reivindica todo ese poderío e o sustento que fai a muller na sociedade... Compartir todo isto en grupo, falando entre nós, é moi emotivo. Ten moita forza e é restaurador, sanador”. 

“El Tendedero”, de Mónica Mayer, unha unión pioneira de arte e activismo feminista

Tal e como explica Dores Polo, a obra da artista mexicana Mónica Mayer (México D.F., 1954) está profundamente ligada ao seu proxecto “Mosaico da Memoria”. Concretamente, esta peza supón un traballo conceptual que vincula de maneira pioneira o activismo femininino e a arte. 

Mayer fixo unha invitación a 800 mulleres para que completasen a frase “Como mujer lo que más me disgusta de la ciudad es...” por medios de anacos de papel. Cada unha das respostas obtidas foi montada nunha estrutura que aludía a un tendedeiro, referencia clara á actividade cotiá que se considera feminina.

Deste xeito a artista pretendía abrir un diálogo sobre a violencia que viven as mulleres no espazo público. A peza foi presentada por vez primeita no 1978, no Museo de Arte Moderno de Ciudad de México. Tivo unha segunda versión un ano despois, en Los Ángeles, e foi reactivada posteriormente en diversos contextos.