Saudades do Instituto (II)

Quedabamos o outro día, dicíamos onte como Fray Luis de León (que nos explicaba con cariño, e a debida ascética na súa elegancia de traxe ben cortado, don Victorino López, na clase de Literatura), en que o bedel Santín, se cadra era Juanas, “Carajillo” viría despois, convocaba á seguinte clase. A de Filosofía, impartida por don José Luis Blanco. Aquela clase, en sexto, tiña un non sei que de patio de Monipodio ou Campo de Agramante. E non porque don José Luis (quen xa nos explicara Xeografía en segundo, paréceme) non dominase a súa materia. 
Acontecía que era un grupo moi numeroso onde, ademais, había elementos moito menos interesados en Aristóteles ou Hobbes que nun “Playboy” esmiuzado que avanzaba de atrás para adiante perdendo follas e fotografías de donas en pirinxolas; mesmo na fila derradeira xogaban un pinpón moi ruín, coas mans (lástima fora) a xeito de raquetas. 
Daquela, os de diante, os “de Letras”, e con nós José Manuel González-Vallés, un dos nachos máis intelixentes con quen teña batido, dono de seu dunha biografía de novela, tentábamos seguir unha clase imposible. Que enchía ocos despois no despacho de don José Luis. Quen me pasara o meu primeiro Marx, froito prohibido moito menos apetecible do que eu coidara. Con don José Luis (e don Antonio Bouza) fixéramos unha viaxe a Madrid. E fora el quen levara, ou tal me dixo, os meus primeiros poemas (ardidos logo nunha pira xusticieira) a Carlos Bousoño, paisano –asturianos os dous- de Blanco. 
Que lle parecerán ben ao autor de Primavera de la muerte foi (supoño) unha mentira piadosa de don José Luis, gran persoa, quen residía na Residencia de Oficiales (descoñezo o por que) e un día deixara Ferrol camiño do esquezo (non do meu, xa se ve). Outro profesor das materias de Letras, ás que me adico hoxe, era don José Bravo Riesco, un salmantino nobilísimo, quen explicaba Grego –a partir da Iliada–con rigor, parapetado nunha fumareda de tabaco negro (daquela os profesores fumaban en clase, e os alumnos, ao menos os do señor Rejón, o noso profe de Latín en Preu, tamén; eramos poucos e a clase, nun seminario). 
Don José Bravo sería máis adiante director do insti, entón era don Victorino, e sendo como era un home de dereitas (e moi católico, por certo) tivera unha actitude valente (e liberal) protexendo no tardofranquismo a un profesor seu acurralado pola policía. 
Mais a miña primeira profesora de Latín fora a señorita Felisa Crisanto, salmantina tamén. Viñera vernos, tempo despois, ao noso paso por Salamanca, ao hostal onde paraba a expedición do insti, e non a agardara ninguén, senón os profes acompañantes. 
Agora, tan lonxano todo, digo –con Hervé Bazin– que nada menos orixinal (nin menos cruel) que a adolescencia. dona Felisa, ondequeira que estea, a rosa da disculpa. Don Vitorino López…, palabras maiores. Home elegante, débolle unha matrícula de honor en sexto, tamén o roñazo que me botara por uns poemas “de protesta”, que non me deixara ler na festa de Santo Tomás de Aquino do 67. Fixo ben (porque eran pésimos). 
Se o que lle amolou foi que un rapaz de familia conservadora, que coñecía ben, andivera en asuntos tales xa é outro cantar. Medio século despois de todo aquilo interésame dicir que don Victorino López era boísimo profesor. E contaba historias moi sabedoras sobre don Pedro Salinas (profesor se una Universidad Central prebélica) e a súa amante, Katherine Whitmore. Lembro tamén a carraxe de don Vitorino, casado con dona Blanca Asenjo, navarra, catedrática de Física e Química (mais non disfrutei das súas clases, por razón obvias), diante dunha nai que, avisada que seu fillo, enfermizo (“ma non troppo”), presentaba un absentismo escolar alarmante, “prefiero un hijo vivo que un sabio muerto”. 
Era de ver o alporizamento do salmantino (como Bravo e Crisanto) quen repetía, histriónico, semellante sentencia. E é que don Victorino era amante do teatro. Por iso, en clase, lía con pracer os versos de “Don Juan Tenorio”. Amor ao teatro que o levara protexer a Teatro Estudio, levándose o disgusto da súa vida (era home de dereitas, sen dúbida) cando a policía, se cadra a garda civil, foran protestarlle por un recital de poemas de Federico García Lorca que o grupo, comandado por Alfredo Osset e Loló Pérez Linos, do que eu era moi fachendoso membro, proxectaba facer.
 Don Victorino ficara pálido, e o disgusto agraviara a súa úlcera de estómago. don Victorino, en fin, marchara a Salamanca, rematar o seu compromiso docente, beiras de Torrente Ballester do que era grande amigo. E Don Gonzalo viñera, morrendo o curso 65-66, convidado polo seu conmilitón, conmemorar cunha conferencia a figura de Valle (por mor do centenario do seu nacemento). 
Eramos catro gatos na sala, daquela Torrente estaba nun purgatorio escritor que habería deixar axiña con La saga-fuga de JB e –sobre todo- coa versión televisiva de “Los gozos y las sombras”, e a cousa estivo a piques de acabar no comezo cando, apenas empezara falar don Gonzalo, saltaron polo aire varios cristais da vidrieira con caída de pedras no interior da sala. 
A conferencia seguira con Torrente tremendo como unha vara verde. Non, non foran falanxistas furiosos pola liberalismo que agora manifestaba o seu vello cofrade, como algún historiador local ten dito, senón alumnos furiosos polos pésimos resultados acadados nos exames finais (ese día houbera entrega de notas).
 En fin, que o bedel Santín timbra avisando o remate desta clase. E teño máis nomes no tinteiro, que razóns de espazo, que non anímicas fan que deba apenas enumerar. 
As irmás Vázquez, María Jesús e Beatriz, as señoritas Fina e Usero. Miss Hilda, Miss Torregrosa e Miss Cenalmor. Dona Elvira, dona Lola e toda unha longa estadea á que estou sumamente agradecido poisque, no apartado de “Letras”, fixeron por facer de mín un nachiño cultivado e educado. O que non é pouco.